در ماه آخر بارداری، دهانه رحم نرم شده و با آغاز انقباضات شروع به باز شدن می‌کند و باعث حرکت و چرخش رو به پایین جنین میشود.
با هر انقباض، یک پیام درد به مغز ارسال میشود و «اکسی‌توسین» منتشر و شدت انقباضات بیشتر و درد ناشی از آن افزایش پیدا می‌کند.
این چرخه تکرار و هر بار به شدت و قدرت درد و انقباضات آن افزوده میشود.
زایمان سه مرحله دارد، در هر مرحله اتفاقات خاصی رخ می‌دهد که باعث پیشرفت سیر زایمان طبیعی میشود.
مرحله‌ی اول: فاز پنهان
مرحله‌ی اول خود از دو فاز تشکیل شده، فاز اول که از حدود هفته‌ی 26 بارداری شروع میشود و انقباضات نامنظم و عادی رحمی را به همراه دارد که به آن «فاز پنهان» یا خفته نیز گفته میشود. باز شدن دهانه رحم که با نازک شدن و کشیدگی دهانه رحم همراه است، در هفته‌های آخر بارداری رخ می‌دهد و در انتهای فاز بعدی یا همان فاز فعال، کامل میشود. میزان اتساع دهانه رحم طی بررسی و معاینه‌ی واژن اندازه‌گیری میشود. در صورتی که دهانه رحم بلند باشد به این معنی است که اتساع هنوز رخ نداده است. در این مرحله انقباضات نامنظم و شدید نیستند.
در این مرحله برای کمک به خودتان بهتر است:
- این مرحله را در خانه کنار همسر و خانواده بگذرانید؛
- پیاده‌روی کنید ولی خودتان را خسته نکنید؛
- می‌توانید از توپ تولد و تکنیک‌های آرامش‌بخش و تنفسی استفاده کنید؛
- دوش آب گرم بگیرید؛
- مایعات و غذاهای پرکالری و زود هضم مثل سوپ، شربت شیر و عسل، عصاره گوشت و آب میوه بخورید؛
- از همراه آموزش‌دیده یا همسرتان بخواهید کنارتان حاضر شود؛
- سر خود را با آشپزی، مرتب کردن منزل و رفتن به پارک یا سینما گرم کنید.
مدت زمان انقباضات و فاصله‌ی بین آن‌ها را یادداشت کنید و زمانی که فاصله‌ی بین دردها از سی دقیقه به پنچ شش دقیقه رسید، ساک خود را برداشته و برای رفتن به بیمارستان آماده شوید. البته این زمان برای کسی پیشنهاد میشود که طی بیست دقیقه به بیمارستان می‌رسد. اگر برای رفتن به بیمارستان زمان بیشتری نیاز دارید زودتر اقدام به رفتن کنید. پایان فاز پنهان و خفته با آغاز فاز فعال همراه است.
مرحله‌ی اول: فاز فعال
- در بیمارستان اول تشکیل پرونده می‌دهند، بعد به بررسی وضیعت پیشرفت‌تان در مراحل زایمان می‌پردازند.
- مانند مراقبت‌های دوران بارداری اول صدای قلب جنین را می‌شنوند و فشار خون شما را اندازه می‌گیرند. اما با این تفاوت که این بار با معاینه‌ی داخلی (واژینال) میزان پیشرفت‌تان در مراحل زایمان را می‌سنجند. اگر طبق توصیه‌ها پیش رفته باشید، در معاینه‌ی واژنی باید حدود پنج الی شش سانتی‌متر دهانه رحم‌تان باز شده باشد. در این هنگام بستری و تشکیل پرونده انجام میشود.
- اول لباس عوض می‌کنید و بعد اگر نیاز بود یک سِرُم برای مواقعی که نیاز به دارو باشد به شما وصل می‌کنند. به اطاق زایمان رفته و مراحل بعدی را در آنجا طی می‌کنید.
- با توجه به سیاست‌های بیمارستانی که انتخاب کرده‌اید به همسر یا همراه آموزش‌دیده اجازه‌ی حضور در اتاق زایمان کنار شما را می‌دهند.
- شدت و قدرت انقباضات و دردها بیشتر و منظم‌تر میشود تا جایی که هر نود ثانیه یک انقباض سی الی چهل ثانیه‌ای پرقدرت را احساس می‌کنید. باید توجه داشته باشید هر انقباض مانند یک گام شما را به لحظه‌ی دیدار فرزندتان نزدیک‌تر می‌کند.
- مدت زمان زایمان در افراد مختلف متفاوت است، اما فاز فعال به طور متوسط در مادری که زایمان اول خود را تجربه می‌کند، هشت ساعت و برای مادری که چند بار زایمان انجام داده است، مدت زمان کمتری طول می‌کشد.
- کیسه‌ی آب بیشتر در فاز فعال و خود به خود پاره میشود.
- این مرحله تا باز شدن کامل دهانه رحم ادامه دارد.
بیشتر بخوانید » چگونه سریع خوابمان ببرد
مرحله‌ی دوم: خارج شدن جنین
- هنگامی که دهانه رحم به اندازه‌ی کافی متسع شد، مرحله‌ی خروج که با داروهای القای زایمان تحریک میشود، شروع و با تولد فرزندتان پایان پیدا می‌کند. در این مرحله فشار روی دهانه رحم افزایش پیدا می‌کند، این فشار مانند احساس زور در ناحیه لگن می‌باشد تا راحت‌تر فرزندتان را به سمت بیرون هل دهید. با انجام ورزش‌های مخصوص و قرار گرفتن در موقعیت‌های مناسب می‌توانید به حرکت سریع‌تر فرزندتان برای طی کردن طول واژن کمک کنید.
- سر و موهای جنین اولین قسمتی است که از قسمت خارجی واژن دیده میشود با لمس موهای فرزندتان به نزدیک شدن به پایان راه امیدوار شوید. با کمک ماما یا متخصص خود برای زایمان آماده می‌شوید، معمولاً در کشور ما زایمان روی تخت مخصوصی که شبیه تخت‌های معاینه‌ی زنان است انجام می‌گیرد.
- با چند حرکت که کاملاً خود به خود و غریزی توسط فرزندتان انجام میشود تولد صورت می‌گیرد. در تصویر می‌توانید حرکات او را مشاهده کنید. اول سر و شانه‌ها یکی یکی خارج و سپس کل بدن نوزاد خارج میشود. بالأخره بعد از سعی و تلاش هر دوی شما لحظه‌ی دیدار و در آغوش کشیدن فرزندتان می‌رسد. ماما یا متخصص‌تان می‌تواند بعد از خروج فرزندتان، او را روی شکم و بدن شما قرار دهد تا او با تماس پوست به پوست با شما بعد از ساعت‌ها سعی و تلاش آرام بگیرد. بدون شک این لحظه یکی از منحصربه‌فردترین لحظات زندگی شماست. لحظاتی که غرق گریه‌ی نوزاد، لبخند و یا اشک‌های شوق میشود.
- می‌توانید از ماما یا متخصص خود بخواهید اجازه دهد بند ناف را خود یا همسرتان (در صورتی که به عنوان همراه در تمام این لحظات در کنار شما بوده) قطع کنید، البته بهتر است اجازه‌ی آن را از قبل بگیرید.
مطالب مرتبط : چگونه رحم را گرم کنیم برای پسر دار شدن
مرحله‌ی سوم: خروج جفت
- در این مرحله جفت از دیواره‌ی رحم جدا شده و از رحم خارج میشود. جدا شدن و خروج کامل جفت حدود ده تا پانزده دقیقه بعد از تولد نوزاد طول می‌کشد. در 3% زایمان‌های طبیعی خروج جفت بیش از 30 دقیقه طول می‌کشد که احتمال باقی ماندن جفت نیز وجود دارد.
- خارج شدن جفت دردناک نیست ولی بعد از خروج کامل آن نیاز به ماساژ رحمی می‌باشد که ممکن است برای شما کمی دردناک باشد، ماساژ رحمی از خونریزی بیشتر شما جلوگیری می‌کند و باعث میشود رحم زودتر کوچک و جمع گردد، بنابراین بهتر است هنگام این کار با پزشک یا مامای خود همکاری لازم را داشته باشید.
- پس از اتمام زایمان شما را به تخت معمولی منتقل می‌کنند و علایم حیاتی و میزان خونریزی شما را تا چند ساعت کنترل می‌کنند.
- در ساعات اول بعد از زایمان باید شیردهی به فرزندتان را شروع کنید، این کار با آموزش شیردهی به شما تسهیل میشود. ممکن است هنگام شیردهی درد و ناراحتی در ناحیه‌ی رحم خود حس کنید که جای نگرانی ندارد، بلکه نشانه‌ی خوبی از جمع شدن رحم شماست.
- احتمالاً شما و فرزندتان هر دو احساس خستگی، خواب‌آلودگی، لرز و سرما دارید که بعد از شیردهی می‌توانید با در آغوش گرفتن فرزندتان هر دو خوابی آسوده داشته باشید، این کار ممکن است قدرت و توانایی‌تان را به شما یادآوری کند.
- توجه داشته باشید همه‌ی مراحل ذکر شده، مراحل یک زایمان طبیعی بدون مشکل است و در هر مرحله می‌تواند اتفاقی رخ دهد که مسیر زایمان طبیعی را تغییر داده و اقدامات دیگری برای ادامه‌ی زایمان انجام شود.
برگرفته از : مام